Çfarë është Ortodoncia?
Ortodoncia është një fushë që merret me rregullimin e dhëmbëve dhe kockave të nofullës për të korrigjuar çrregullimet e morfologjisë dhe pozicionimit të tyre. Ky trajtim shpesh përdoret për të rregulluar mangësitë estetike si dhe për të përmirësuar funksionin e gojës, si masticimi, fjalimi dhe frymëmarrja. Mjekët ortodontë përdorin pajisje të ndryshme për të rregulluar dhe drejtuar dhëmbët dhe nofullat në pozita të sakta, duke kontribuar kështu në përmirësimin e estetikës dhe shëndetit të përgjithshëm oral.
Llojet e Çrregullimeve Ortodontike
Ortodoncia trajton një gamë të gjerë çrregullimesh që mund të ndodhin me pozicionin e dhëmbëve dhe nofullave. Disa nga çrregullimet më të zakonshme janë:
Mbipopullimi i dhëmbëve (Crowding): Ky është një çrregullim ku dhëmbët janë të ngjeshur dhe nuk kanë hapësirë të mjaftueshme për të rregulluar pozitat e tyre natyrale.
Mungesa e dhëmbëve (Spacing): Kur ka shumë hapësirë midis dhëmbëve, shpesh për shkak të humbjes së dhëmbëve ose zhvillimit të pabesueshëm të kockës.
Marrëdhënia e gabuar e nofullave (Malocclusion):
- Clasa I: Pjesa e sipërme dhe e poshtme e dhëmbëve janë në një pozicion të zakonshëm, por ka probleme të tjera me rreshtimin.
- Clasa II (Overbite): Kur nofulla e sipërme është shumë më e përparuar se nofulla e poshtme.
- Clasa III (Underbite): Kur nofulla e poshtme është më përparuar se nofulla e sipërme.
- Open bite: Kur dhëmbët e sipërm dhe të poshtëm nuk prekin njëri-tjetrin kur goja është e mbyllur.
- Crossbite: Kur një ose më shumë dhëmbë të sipërm janë më të ngushta se dhëmbët përkatës të poshtëm.
Përplasja e gabuar e dhëmbëve: Ndodh kur ka një ndarje të papërshtatshme në pozicionin e dhëmbëve të sipërm dhe të poshtëm që pengon ngrënien dhe masticimin normal.
Mish i dhëmbëve të varur: Disa individë mund të kenë mish të dhëmbëve që varret në mënyrë të çrregullt ose shumë të lëvizur, duke bërë që dhëmbët të lëvizin ose të humbasin pozitat e tyre.
Mjetet Ortodontike
Aparatet dentarë janë një nga trajtimet më të zakonshme ortodontike dhe përdoren për të rregulluar pozitat e dhëmbëve. Ata përbëhen nga disa pjesë kryesore:
- Pjesët metalike (brackets) që vendosen në secilin dhëmb.
- Litarët që lidhen me brackets për të aplikuar presion dhe lëvizur dhëmbët në pozita të sakta.
- Elasticat që përdoren për të përmirësuar përputhjen e dhëmbëve dhe të nofullave.
- Mekanizma të tjerë (ligature, hooks, etj.) që mund të përdoren për të ndihmuar në rregullimin më të shpejtë të dhëmbëve.
Aparatet mund të jenë metalikë, qeramikë (më pak të dukshëm) ose lingual, që vendosen në pjesën e brendshme të dhëmbëve dhe janë të padukshëm nga jashtë.
Invisalign është një alternativë moderne ndaj aparateve tradicionale të metalit. Ky sistem përdor një seri të qartë, plastikë fleksibël aligner-ësh që pasqyrojnë forma të dhëmbëve dhe i rregullojnë ato me kalimin e kohës. Aligner-ët mund të hiqen për të ngrënë dhe larë dhëmbët, dhe janë më të rehatshëm dhe më estetikë se aparatet tradicionale.
Përdoret për të rritur hapësirën e nofullës së sipërme, duke korrigjuar mangësitë e gjerë dhe përhapur më shumë hapësirë për dhëmbët që janë ngjeshur.
Pas përfundimit të trajtimit ortodontik, për të mbajtur rezultatet e arritura dhe për të parandaluar rikthimin e çrregullimeve, zakonisht kërkohet përdorimi i një retainer-i. Ky mund të jetë një pajisje transparente ose një sistem i montuar pas dhëmbëve, që ndihmon në mbajtjen e pozicionit të ri të dhëmbëve.t